Moederdag: commercieel gedreven of liefdevol gebaar?

Veel mensen denken dat Moederdag is bedacht door de commercie en de media, maar dit is niet waar. Moederverering gaat ver terug in de menselijk geschiedenis. In diverse oude én nieuwere culturen vind je verwijzingen naar verering van de moeder als een aspect van het vrouw-zijn. De moderne versie van Moederdag was in eerste instantie bedacht als een dag om aandacht te vragen voor vrede. Hoe dat precies zit, lees je hieronder. 

Moederverering

Het vereren van moeders is een hele oude traditie. De Oude Grieken vierden bijvoorbeeld jaarlijks in maart een soort Moederdag. Op deze dag eerden zij de moeder der goden, Rhea. Ook de verering van Maria, de moeder van Jezus, door de katholieke kerk is een vorm van moederverering die al eeuwen geleden is begonnen. 

Dag voor de vrede

Onze moderne Moederdag begon oorspronkelijk als een dag voor de vrede. In de nadagen van de Amerikaanse burgeroorlog schreef rechter en schrijver Julia Ward Howe in 1870 een zogenaamde Moederdagverklaring. Hierin riep ze moeders van alle nationaliteiten op om zich in te zetten voor ontwapening en pacifisme. Vrouwen die hun zonen en echtgenoten moesten missen, werden direct aangesproken zich in te zetten voor een wereld zonder oorlog. De oproep voor een Moederdag als deze hield jaren aan, maar kwam niet grootschalig van de grond.

Moederdag als nationale feestdag

Pas in 1908 begon het idee voor een jaarlijkse Moederdag echt vorm te krijgen, toen de activiste Anna Maria Jarvis haar schouders eronder zette. Haar eigen moeder, Ann Reeves Jarvis, verloor zelf negen van haar dertien kinderen, waarvan vijf tijdens de oorlog. Ze had samengewerkt met Julia Ward Howe om Moederdag als dag van de vrede van de grond te krijgen. Als eerbetoon aan haar moeders harde werk verlegde Anna het accent van Moederdag. In plaats van een dag waarop moeders wereldwijd de vrede zouden promoten in het belang van hun kinderen werd het een dag waarop juist de moeder geëerd zou worden door haar kinderen. Mothers’ Day werd Mother’s Day (ja, het is létterlijk een accent dat werd verschoven). Anna koos de tweede zondag in mei, omdat deze dicht bij de sterfdatum van haar moeder lag, 9 mei 1905. De Moederdagdiensten die Anna organiseerde werden al heel snel zo populair dat president Wilson in 1914 de tweede zondag in mei tot een nationale feestdag verklaarde. 

Commerciële inhakers

Doordat bloemisten, bakkers en kaartenmakers de dag in het eigen ondernemersbelang meer en meer gingen promoten als een goed moment om je moeder een cadeautje te geven, werd Moederdag heel snel een succes in de hele Verenigde Staten. Maar dit succes had ook een keerzijde: het oorspronkelijke gedachtegoed raakte meer en meer naar de achtergrond. Anna Jarvis vond de vercommercialisering van ‘haar’ Moederdag heel erg en ze heeft zich de rest van haar leven hiertegen verzet.

Moederdag in Nederland

Na de officiële invoering van Moederdag in de Verenigde Staten zette het Leger des Heils zich in 1916 in om deze dag ook in Nederland te vieren. In het begin slaagden ze hier niet bepaald in, totdat de Koninklijke Maatschappij voor Tuinbouw en Plantkunde het in 1926 oppakte. Zij zagen in deze dag een mooie kans om de bloemenverkoop te stimuleren. Met hun succesvolle campagnes slaagden zij erin elk jaar een steeds groter publiek te bereiken. Vanaf 1928 was het fenomeen zo wijdverbreid dat Moederdag ook in Nederland een officiële feestdag werd. 

Doet Steck aan Moederdag?

Het oorspronkelijke idee van Anna Jarvis om je moeder in het zonnetje te zetten vinden wij een heel mooi idee. Je hóeft natuurlijk niet per se een cadeau te geven, maar even stilstaan bij wat je moeder voor je betekent kan heel waardevol zijn. Net als dat het wat uit kan maken om even wat aandacht te geven aan mensen die geen moeder (meer) hebben of er misschien een slechte band mee hebben. Hoe je stil wilt staan bij je eigen relatie met je eigen moeder (want we hebben er allemaal een) of die van een ander, is natuurlijk helemaal aan jou.