zaaien

6 veel voorkomende vragen over zaaien (en het antwoord)

Zelf bloemen of planten zaaien is superleuk en leerzaam. Het geeft veel voldoening om een complete plant te zien opkomen uit zo’n minuscuul zaadje. In de natuur gebeurt dit om de haverklap, maar wil je gericht plantjes zaaien voor je eigen tuin, dan is jouw eigen rol heel belangrijk. Wie voor het eerst aan de slag gaat met zaaien kan ontzettend veel informatie vinden op internet. Misschien wel té veel! In deze blog nemen we je stap voor stap mee in de zaaiwereld aan de hand van 6 veel voorkomende vragen over zaaien.

1. Welke planten kun je zaaien?

Alle planten met bloemen kunnen gezaaid worden, maar… niet elke plant laat zich gemakkelijk zaaien. Van nature groeien planten op de plek die het meest geschikt voor ze is. Zaadjes ontkiemen als de omstandigheden goed zijn: ze hebben een voorkeur voor een bepaalde grondsoort, temperatuur en voeding en een bepaalde hoeveelheid licht en vocht. Over het algemeen geldt dat planten die behoefte hebben aan een hoge temperatuur, moeilijker te zaaien zijn in Nederland.

Sommige planten kun je binnen voorzaaien (zie punt 4) en vanaf half mei in de volle grond zetten. Dit is na IJsheiligen als de kans op vorst nihil is en je planten niet meer kapot kunnen vriezen. Vaak zijn eenjarige planten gemakkelijker te zaaien dan vaste planten, heesters en bomen. Eenjarige planten zijn erop voorbereid dat ze alles in één jaar moeten doen: kiemen, groeien, bloeien en voortplanten. Het zijn planten die er echt zin in hebben! In dit filmpje wordt het verschil tussen eenjarige, tweejarige en vaste (eetbare) planten goed uitgelegd.

2. Met welke zaadjes kan ik het beste beginnen?

Je kiest natuurlijk de zaadjes van de planten die je graag in je tuin of op je balkon wil laten groeien. Relatief eenvoudige bloemen zijn: Goudsbloem, Korenbloem en Oost-Indische Kers. Deze zijn ook nog eens eetbaar! Andere makkelijk te kweken eetbare planten zijn bijvoorbeeld sla, wortel, koriander en radijs. Hou rekening met de zaaitijd: die staat altijd aangegeven op het zakje zaden dat je in de winkel koopt. Koop je zaden los (op een plantenmarkt of iets dergelijks)? Vraag er dan expliciet naar. Of google even op ‘zaaikalender’.

Kijk hier voor 10 eetbare planten die je vroeg in het jaar kunt zaaien.

3. Hoe weet je of de zaadjes nog goed zijn?

Het toverwoord is: kiemkracht. Hoe hoger de kiemkracht, des te meer kans dat de zaadjes ontkiemen (bij de juiste omstandigheden). Verse zaadjes hebben een hoge kiemkracht. Dat zijn bijvoorbeeld zaadjes die iemand het afgelopen seizoen zelf heeft verzameld uit eigen tuin. Die moeten in de tussentijd wel goed zijn bewaard: op een droge, koele plek. Zaadjes uit een zakje hebben vaak een houdbaarheidsdatum. Meestal wordt de kiemkracht van de zaden gegarandeerd tot twee jaar na aankoop, bij een dicht en goed bewaard zakje. Daarna kunnen ze het gerust ook nog doen, maar de kans dat ze niet ontkiemen wordt met het verstrijken van de tijd groter. Niets remt je om het toch te proberen. Je ziet het snel genoeg of de zaadjes uitkomen.

4. Welke planten moet je voorzaaien en hoe werkt dat?

De meeste planten kun je gewoon in de volle grond zaaien. Je zou ze ook binnen kunnen voorzaaien, omdat je dat leuk lijkt of omdat je je planten eerder wil oogsten. Maar het hóeft niet. Voorzaaien betekent dat je de zaadjes laat ontkiemen in potjes of zaaitrays op je vensterbank of in een kas. Zomergroenten als tomaat, courgette, komkommer en pompoen móet je rond april binnen zaaien, als je er in de zomer van wil eten. Ze hebben een lange periode van warmte en licht nodig om vruchten te kunnen maken. Jelle van de Makkelijke Moestuin legt uit hoe voorzaaien in zijn werk gaat (en waarom hij zo min mogelijk voorzaait).

5. Waar moet ik op letten bij het zaaien in mijn moestuin?

De meeste planten kun je meteen zaaien op de plek waar je ze wil hebben: in een bak op je balkon of in de volle grond in je tuin. Als je een zakje koopt, dan staat op het zakje hoe het moet. Het is belangrijk om je aan de beschrijving te houden, dus bestudeer deze goed! Bedenk vooraf hoeveel je gaat zaaien. Dertig kroppen sla krijg je waarschijnlijk niet in een week opgegeten, dus het is slimmer om niet dertig zaadjes in één keer in de grond te stoppen, maar bijvoorbeeld vijf tot tien, waarbij je er rekening mee houdt dat sommige zaadjes niet zullen ontkiemen.
Als je een moestuinbak hebt, dan kun je met je vinger gaatjes prikken op de aanbevolen zaaiafstand. Dat hoeft niet te diep te zijn: je zaait ongeveer twee keer zo diep als de grootte van het zaadje. Bij kleine zaadjes kun je een paar zaadjes per gaatje zaaien, dan is de kans groot dat er op die plek iets gaat groeien. Als er meerdere zaailingen verschijnen, dan hou je de sterkste over, de rest haal je weg. Daarna doe je een klein beetje aarde over de zaadjes en geef je voorzichtig water. Bij moestuinieren in de volle grond kun je werken met ondiepe geultjes om in te zaaien in plaats van gaatjes. Hou wel altijd de aanbevolen zaaiafstand aan!

IVN heeft hele goede moestuintips voor zaaien, inclusief het maken van een moestuinplan.

6. Hoe zaai ik bloemen in mijn border?

Vanaf half april kun je de meeste eenjarige bloemen rechtstreeks in je tuin zaaien. Om lang te kunnen genieten van je bloemen, kun je het beste op drie verschillende momenten zaaien. Als de ene set bloemen is uitgebloeid, komt de volgende bloemenpracht erachteraan! Maak je grond onkruidvrij en schoffel de aarde een beetje los. Strooi niet te veel zaadjes op een plek, maar zaai breeduit. Je kunt gerust verschillende bloemen door elkaar zaaien, als je dat mooi vindt. Als er te veel zaailingen opkomen, is het ook hier slim om de boel een beetje uit te dunnen. Op de website van Bolster zaden vind je handige tips voor het zaaien van bloemen, ook over grondsoorten waarmee je rekening moet houden.

Bij Steck vind je alles wat je nodig hebt voor je moestuin en je bloemenborders, waaronder biologisch zaaigoed van Bolster, en Buzzy. Onze medewerkers geven je graag advies!