Join the global worming

De wereld redden met wormen? |

Menig mens die zich bij deze vraag achter de oren krabt. Toch wringen deze beestjes zich in de juiste bochten om een belangrijke rol te spelen voor een toekomstige aarde met genoeg voedsel en biodiversiteit. Door intensief landgebruik, met uitputting van de grond tot gevolg, lopen we het risico om vanaf 2050 met een groot voedseltekort te maken te krijgen. Niet alleen de afname van kostbaar (insecten)leven boven de grond speelt hier een grote rol in, ook wat er onder de grond (niet) gebeurt, zorgt voor problemen. Ontdek hoe wormen het leven terugbrengen in de bodem en wat dit betekent voor de voedselproductie én voor jouw tuin.

Fotografie: Simone Langejan

In de afgelopen decennia heeft de landbouw zich razendsnel ontwikkeld. Na de Tweede Wereldoorlog groeide de bevolking snel en moest er meer en slimmer worden verbouwd om genoeg monden te kunnen voeden. De landbouw werd steeds intensiever en efficiënter door veredeling, de introductie van exotische soorten en de uitvinding van bestrijdingsmiddelen. Dit heeft ervoor gezorgd dat Nederland na Amerika de tweede landbouwexporteur ter wereld is geworden. Maar tegen een hoge prijs.

Bodemvruchtbaarheid

Uitgestrekte velden met graan, aardappelen en maïs zien er misschien mooi uit, maar deze monocultuur vormt een grote bedreiging voor de biodiversiteit. Vele soorten insecten en vogels zijn uit deze gebieden verdwenen door het gebruik van pesticiden en het ontbreken van genoeg bestuivingsplanten en plantdiversiteit. Dit kostbare leven is nodig voor de bevruchting van de planten die voor ons voedsel moeten zorgen. Ook onder de grond is het bodemleven door menselijk handelen hard achteruitgegaan, waardoor de grond is uitgeput. Hoe het leven weer terug te brengen? Laat dat maar aan de wormen over!

Nut van wormen

Met hun gekronkel spelen wormen een grote rol in het vasthouden van water in de bodem. Doordat ze de grond luchtig en open houden, kunnen planten dieper wortelen en beter bij het grondwater komen tijdens de steedse droger wordende zomers. Dit werkt ook andersom: als het een keer regent (en het regent vaker steeds harder) dan zorgt de losse structuur van de bodem voor snelle afwatering van overtollig regenwater.

Wormen zijn ideale hulpjes om verdroging en daardoor verarming van grond tegen te gaan. Met hun gegraaf zorgen ze voor zuurstof en ontbinding in de bodem. Deze ontbinding zorgt weer voor nieuwe voedingsstoffen voor de groei van gewassen en andere plantensoorten. Een bodem zonder wormen is eigenlijk geen bodem. Meer wormen betekent dus betere grond en een betere grond zorgt weer voor meer begroeiing en dus ook weer meer insectenleven.

Een gezonde bodem zit vol met wormen

Wormen in eigen tuin

Ok, de worm is dus een ongelooflijk veelzijdig en nuttig beestje. Maar wat hebben wij – ervan uitgaande dat je zelf geen boer bent – er dan aan? Heel veel. In onze eigen tuinen spelen wormen net zo’n belangrijke rol als op de landbouwgronden. Wormen voeden je tuin doordat ze dode bladeren en plantenresten omzetten in energierijke voeding voor je planten. Ook in jouw groene oase zorgen ze daarnaast voor een betere afwatering of juist het vasthouden van water voor drogere tijden. Hierdoor hoef je minder water te geven. Handig! Laat dus gerust je uitgebloeide planten staan en laat afgevallen blad op de grond liggen. 

Je hebt geen grote tuin – of überhaupt een tuin – nodig om te profiteren van de nuttige werking van wormen. Ze weten zich namelijk ook wel raad met het afval uit jouw keuken en belonen je vervolgens met hoge kwaliteit compost voor je planten, ook voor die in potten op je balkon of dakterras. 

Wormenhotel

Met een wormenhotel haal je je eigen kolonie wormen in huis en zet je ze voor je aan het werk. Bij Steck vind je dan ook het wormenhotel van Jamie Nee. Dit bouwpakket zet je gemakkelijk in elkaar, waarna je kunt beginnen met het voeren van je nieuwe ‘huisdieren’.

Jamie met zijn kolonie wormen | Foto: Simone Langejan

Het wormenhotel bestaat uit twee lagen (of meer). In de bovenste laag voeg je onverteerd afval toe. Wormen zijn met name dol op koffiedik, sla, bietjes en andere groente- en fruitsoorten. Dierlijke producten en citrusvruchten zijn echter een no-go. Onder de bak met afval vind je na verloop van tijd een verse lading wormenmest, die je bijvoorbeeld kunt gebruiken als voeding voor je moestuinplanten. Deze mest zit vol met goede bacteriën en voedingsstoffen. Is de bak met mest op, dan wissel je deze weer met de bovenste bak en begin je het proces opnieuw. Het wormenhotel is een mini-ecosysteem waarin wormen dag en nacht voor je aan het werk zijn.

De wormen zelf bestel je gemakkelijk online.

Word ook fan van de worm

Wormen zijn al eeuwenlang een belangrijk onderdeel van onze natuurlijke (voedsel)systemen en zijn hard nodig om toekomstige voedselproductie op gezonde grond mogelijk te houden. Wat ons betreft doe je voortaan elke keer als je een (regen)worm tegenkomt een dansje. Want dit bijzondere beestje verdient het om een feestje voor te vieren.

Wist je dat er naast regenwormen nog meer handige tuinhulpjes rondkruipen in je bodem?