Ben je de trotse eigenaar van een balkon? Benut elke meter en ga de hoogte in: maak een verticale (kruiden)tuin! Zo pluk je – wanneer je ook maar trek hebt – verse basilicum voor je pizza en munt voor je thee. Zo’n kruidenparadijs geeft je balkon ook nog eens een mediterrane sfeer en geur. Wil je vooral veel kleur op je balkon? Zet je verticale tuin dan vol bloeiende (sier)planten. Liefst biologisch en inheems: dan schotel je bijen en vlinders óók iets lekkers voor. Zo pak je het aan.
Dit heb je nodig:
Pallet
3 latjes (formaat: breedte x diepte van de pallet)
Schuurpapier
Hamer
Spijkers
Schaar
Antiworteldoek
Nietpistool met nietjes
Moestuingrond
(Kruiden)plantjes
Stap 1: Voorbereiding
Schuur de pallet op om splinters te verwijderen. Leg de pallet ondersteboven: de zijde met de drie latjes ligt nu aan de bovenkant.
Stap 2: Monteren van de plantenbakken
Timmer haaks op de onderkant van elk van de drie latjes een ander latje: zo ontstaan drie plantenbakken.
Stap 3: Voorbereiden van de plantenbakken
Knip drie stukken worteldoek op maat. Zorg ervoor dat het worteldoek lang en breed genoeg is om ook de zijkanten te bedekken. Leg ze in de plantenbakken. Niet ze om de drie centimeter vast met het nietpistool. Zo blijft de moestuingrond later goed op zijn plek liggen.
In de winkel van Steck vind je handige instructieboekjes voor pallet kruidentuintjes die je gratis mee kunt nemen!
Stap 4: Decoreren
Voordat je de plantenbakken gaat vullen met aarde en (kruiden)plantjes, kun je hem nog decoreren. Verf bijvoorbeeld de voorkant met (vlakken) schoolbordverf. Schrijf hier als de verf droog is de naam van de kruiden of sierplanten op.
Stap 5: Vullen van de plantenbakken
Vul de drie plantenbakken tot net onder de rand met potgrond. Kies voor moestuinpotgrond als je er moestuinplantjes inzet. Anders volstaat gewone (biologische) potgrond.
Stap 6: Planten en water geven
Nu komt het leukste: plant je favoriete kruiden of andere planten en geef ze een scheut water. Let bij het kiezen van de plantjes op de toekomstige standplaats van je verticale tuin: staat de pallet vol in de zon? Kies planten die van de zon houden. Krijgen de plantjes maar een paar uurtjes licht? Neem dan planten die het goed doen in de halfschaduw. En staat de pallet in de schaduw? Je snapt ‘t: kies dan schaduwplanten.
Stap 7: Ophangen of neerzetten
Klaar is je verticale tuin! Hang hem aan de muur en geniet van het resultaat. Of spijker links en rechts een lat haaks op de onderkant vast. Zo kan je tuintje ook staan.
Zo. Je verticale balkontuin is klaar. Pluk een handje munt, maak er een kop thee mee, plof neer in je lekkerste stoel en bewonder het resultaat. Proost!
Er zijn verschillende manieren om de planten in je tuin te vermeerderen. Je kunt ze stekken, afleggen of je verzamelt de zaadjes van uitgebloeide planten. Maar je kunt óók planten vermeerderen door ze te scheuren. Dat doe je het liefst in de herfst óf in het voorjaar. Het mooie is dat ze er ook nog eens van opknappen. Hieronder lees je hoe het werkt.
De voordelen van planten scheuren
Een plant scheuren betekent letterlijk dat je een plant in tweeën scheurt. En opdeelt in meerdere stukken. Een handige manier om van één plant meerdere planten te maken. Het is ook nog eens goed voor de plant. Hoe dat zit? Na een aantal jaar groeien planten te groot voor de plek waar ze staan. En worden ze minder vitaal. Vaste planten groeien van binnen naar buiten. Door ze te scheuren en de buitenste, jonge delen terug te planten, geef je ze een welkome verjongingskuur.
Stappenplan voor het scheuren van planten
1. Verwijder eerst alle uitgebloeide onderdelen van de plant. Graaf dan voorzichtig de kluit op. Zorg dat je zo veel mogelijk wortels meepakt. Schud de losse aarde van de kluit.
2. Kleinere planten of planten met een losse kluit kun je gemakkelijk met de hand uit elkaar trekken. Bij grotere planten steek je eerst een schep in de kluit en trek je het laatste stuk uit elkaar. Hoe meer je met de hand kunt doen, des te beter. Op die manier blijven de wortels het meest intact.
3. Leg de oudere delen uit het midden van de plant apart. Die kun je wegdoen. De jongere delen aan de buitenkant deel je op in zo veel stukken als je wilt. Zo lang er aan elke ‘nieuwe’ plant maar een goede set wortels zit.
4. Meng wat compost en organische mest door de oude grond. Zet dan de jonge delen weer terug. Druk de aarde aan en geef een flinke plens water.
5. Wil je planten weggeven? Dan kun je ze ook in een bak met verse potgrond zetten. Op die manier kunnen ze aansterken totdat ze bij hun nieuwe eigenaar zijn. Ook als je nog flink koud weer verwacht in het voorjaar, dan kun je de planten het beste eerst even laten aansterken in een pot in een kas, koude bak of serre.
6. Als de plant na het terug planten snel bloemen maakt, haal die de eerste weken nog even weg. De plant heeft eerst al haar energie nodig om opnieuw te wortelen in de grond.
Welke planten zijn geschikt om te scheuren?
De meeste vaste planten die in een polvorm groeien, zijn geschikt om te scheuren. Hierbij kun je denken aan: Helleborus, Rudbeckia, Vrouwenmantel, varens, Zonnehoed en siergrassen. En nog veel meer – te veel om op te noemen. Het liefst scheur je deze om de 4 à 6 jaar. Doe dit alleen als de planten gezond zijn.
Door planten te scheuren geef je de planten in de tuin een opknapbeurt. Én je maakt er andere tuinvrienden blij mee.
Bijna iedereen heeft wel íets van eetbare planten in de tuin of op het balkon: een aardbeienplantje, een appelboompje of een bosje bieslook. Wie eenmaal begint met eetbare planten, krijgt al snel de smaak te pakken. Want hoe leuk is het om je eten recht voor je neus te zien groeien? Zelfs op je balkon kun je een voedselbos creëren. Voor wie weleens wat anders in de tuin wil, zetten we 7 bijzondere eetbare planten op een rij.
1. Uiensoepboom (Toona sinensis)
Het jonge blad van deze boom smaakt een beetje naar Franse uiensoep. Vandaar deze bijzondere naam. Je eet de blaadjes rauw, gekookt of gestoomd. Als je hem laat gaan, groeit deze boom tot wel 15 meter hoog. Maar door regelmatig te snoeien, kun je hem ook als struik houden. Dan past ‘ie misschien beter in je tuin. Door het snoeien komen er steeds nieuwe scheuten aan, die je dan weer lekker kunt oppeuzelen. De uiensoepboom staat het liefst in de volle zon. Je kunt er het hele jaar van eten.
2. Kiwibes (Actinidia arguta)
Van buiten is het net een druif, van binnen een kleine kiwi. De kiwibes is een echte aanwinst in je tuin en je keuken. De zoete vrucht doet het geweldig in fruitsalades, gebak en gewoon los uit de hand. In tegenstelling tot een ‘gewone’ kiwi heeft de kiwibes geen harig vachtje. Je kunt hem met vel en al meteen in je mond stoppen. De plant is een gemakkelijke groeier en klimt graag omhoog tegen een pergola of een zonnige muur. Geef hem wel wat klimsteun. Vanaf eind mei geeft de plant mooie, witte bloemen en halverwege september kun je daar de vruchten van plukken.
3. Japanse wijnbes (Rubus phoenicolasius)
De Japanse wijnbes is een soort kruising tussen een braam en een framboos. Hij smaakt friszuur en is heerlijk om los te eten, door de yoghurt of in een salade. Je kunt er ook jam of sap van maken. Bijen en hommels zijn dol op deze plant. Net als een braam maakt deze plant lange uitlopers met stekels. Wil je je niet prikken? Bind dan de losse takken op, bijvoorbeeld tegen een muur, dan kun je in de zomer gemakkelijker bij de vruchtjes. De Japanse wijnbes doet het zowel goed in de zon als in de halfschaduw.
4. Chocoladerank (Akebia quinata)
Ondanks de naam smaakt niets aan deze plant naar chocola. Sommige mensen vinden de bloemen naar chocolade ruiken, dus misschien komt de naam daar vandaan. Maar de plant wordt ook wel ‘schijnaugurk’ genoemd. Verwarrend! Wat wel zeker is, is dat de bloemen in de lente verschijnen in schattige trosjes. De vruchten hebben van binnen de structuur van een passievrucht. Ze smaken naar een combinatie van peer en meloen. Het is een makkelijke klimplant die het goed doet in de zon of in de halfschaduw. Hij heeft wel wat klimsteun nodig. En het liefst plaats je twee planten bij elkaar in de buurt, zodat ze elkaar kunnen bestuiven.
5. Aardbeimunt (Mentha arvensis ‘Strawberry’)
Deze munt is een stuk zoeter dan andere muntsoorten. Je proeft echt een lekker aardbeienaroma. De blaadjes zijn een goede aanvulling in desserts en fruitsalades. Je kunt er ook thee van trekken. Aardbeimunt is een bodembedekker, die zo’n 30 cm hoog wordt. In de winter sterft hij bovengronds af, om in de lente weer op te komen. Let op, de plant verwildert gemakkelijk. Wil je dat ‘ie netjes op één plek blijft, graaf hem dan in met pot en al. Of zet de pot op je terras of balkon. Aardbeimunt groeit in zowel halfschaduw als zon.
6. Daslook (Allium ursinum)
Als smaakmaker is daslook fantastisch. Net als ui en knoflook voorziet het een heleboel gerechten van wat pit. In tegenstelling tot knoflook gebruik je alleen het blad en de bloemen. In de tuin groeit daslook op een plek in de schaduw waar de zon af en toe langskomt. In het wild groeit daslook voornamelijk als bodembedekker in bossen. Het lange, brede blad en de witte bloempjes op lange stelen zijn mooi om naar te kijken. Daslook heeft een lichte neiging tot woekeren, dus zoek een plekje uit waar dat kan.
7. Japanse sierkwee (Chaenomeles)
Van kweeperen maak je heerlijke gelei, die bijvoorbeeld goed combineert met kazen. De vruchten van de Chaenomeles zijn niet precies de kweeperen die we kennen, maar je kunt ze op dezelfde manier gebruiken. Je plukt ze vanaf oktober. In het vroege voorjaar word je getrakteerd op prachtige rode, oranje of witte bloemen, die bloeien als de takken nog geen blad hebben. Dat alleen al is het planten van een Japanse kwee meer dan waard. De heester wordt zo’n 1.5 m hoog. Hij staat graag in de zon.
Alle bovenstaande planten zijn te koop bij Kwekerij Stekkers op het achterterrein van Steck. Stekkers is een stadskwekerij van biologische, eetbare planten. Een deel van hun planten is te koop bij Steck. Lees hier het interview van vorig jaar met Yessie van Kwekerij Stekkers.
Niets zo lekker als de eerste zonnestralen van het jaar op je gezicht te voelen! Krokussen, narcissen en bloesem in de bomen brengen weer wat kleur in tuinen, parken en velden. Heb je ook zo’n zin om weer lekker aan de slag te gaan in de tuin? Je kunt nu al beginnen met het zaaien van allerlei groenten en kruiden. Maar: de nachtvorst is nog niet helemaal verdwenen en voor allerlei zaadjes is het nog veel te koud. Wat kan dan wel? Hieronder vind je 10 groenten en kruiden die je al vroeg in het jaar kunt zaaien.
1. (Mei)raap (en raapstelen)
De raap is een oudhollandse groente die je tegenwoordig niet zo vaak op je bord vindt. Toch is het een heerlijke knol met een scherpe, radijsachtige smaak. Vanwege de grote hoeveelheid vitamine C, kalium, vitamine K en mangaan kun je het gerust een supergroente noemen. Je kunt meiraap al in maart in je tuin zaaien en 6-8 weken later kun je ervan eten. Het mooie van deze groente is dat de blaadjes ook eetbaar zijn: dat zijn de welbekende raapstelen. Als het blad zo’n 30 cm hoog is, kun je het oogsten. Dat is meestal na zo’n 6 weken. Het is een gemakkelijke plant om te telen, dus perfect voor een beginnende moestuinierder.
2. Spruit
Spruitjes hebben begin maart nog graag een glazen dak boven hun hoofd als je ze zaait in de volle grond. Maar eind maart doen ze het ook prima zonder. Als je de zaadjes in maart de grond in doet, dan kun je aan het einde van de herfst (eind november) genieten van je eigen spruitjes. Er zijn verschillende soorten spruiten, zorg dus wel dat je de frühsorten te pakken krijgt. Die zijn speciaal om in de lente gezaaid te worden. De spruit heeft veel ruimte nodig en de teeltduur is lang (5-6 maanden), maar het wachten wordt beloond: een plant vol spruiten levert een grote oogst op.
3. Radijs
De radijs is familie van de (bloem)kool. Het is een van de makkelijkst te kweken gewassen voor de beginnende moestuinier. Ze houden niet zo van vrieskou, maar in de vroege lente kun je ze prima zaaien in een pot. Tijdens koude nachten haal je ze even naar binnen. Zaai ze wel gelijk op de plek waar je ze oogst, want zaailingen verplanten werkt niet bij radijzen. Na ongeveer 7 weken zitten je zelf gekweekte radijsjes in je frisse salade.
4. Wortel
Ook worteltjes zijn geschikt voor beginnende moestuiniers. Zaai ze vanaf maart in de volle grond, dan liggen ze in juni op het bord. Het duurt zo’n 1-2 weken voor de kiemblaadjes van de wortel de grond uit piepen. Na 3 weken is het verstandig om ze uit te dunnen, zodat iedere wortel genoeg ruimte heeft om te groeien. Net als bij radijzen werkt voorzaaien niet goed bij wortels, dus laat dat maar achterwege.
5. Snijbiet
Deze groente heeft een mooi palet aan kleuren en spreidt zijn bladeren als een soort van pauwenstaart. Ook dit zaadje kan in maart al de grond in. Het leuke is dat het blad steeds opnieuw aangroeit. Als de bladeren zo’n 10 cm zijn, dan kun je ze oogsten. Haal je een blad weg, dan groeit er een nieuw blad voor terug.
6. Peultjes
Peultjes: ook een makkelijke groente. Ze hebben weinig last van ziekten en plagen. En met een klein beetje humus groeien ze als een malle. Het zijn vrolijke klimmers, dus je moet ze wel opbinden, zodat ze de lengte in kunnen. Je kunt ze direct zaaien in de volle grond vanaf maart. Zorg wel dat je ze diep genoeg plant: zo’n 3-4 cm. De vogels lusten namelijk wel pap van deze zaadjes. Peultjes zijn ook weer zo’n twee-in-één groente. De peul is namelijk het hoesje van de doperwt. Je kunt deze vroeg oogsten als er nog geen erwtjes in zitten. Zodra er erwtjes bevatten wordt de peul minder smakelijk om te eten. Ga je juist voor de erwtjes, dan wacht je gewoon wat langer.
7. Prei
Prei is een plant voor de ervaren kweker. Je hebt er liefde, tijd en geduld voor nodig. Als beginnende moestuinierder kun je het beste beginnen met herfst- of zomerprei. Deze zaai je al in februari en maart. Ze kunnen goed tegen vorst. Net als spruitjes kun je prei pas in de herfst oogsten. Maar verheug je gerust vast op de heerlijkste maaltijden in het najaar!
8. Knoflook
Knoflook is een stuk gemakkelijker dan prei. Deze smaakmaker ‘zaai’ je niet, maar ‘poot’ je. Voor de hoogste productie knoflook kun je ze het beste in de herfst poten. Maar het kan ook nog tussen eind februari en begin april. Het grootste voordeel van deze makkelijk te kweken knol is dat het goede buren zijn voor aardbeien, wortelen, tomaten en aardappelen. Ze zullen elkaars groei versterken en knoflook beschermt de andere gewassen tegen plagen.
9. Tomaten (op je vensterbank)
Tomaten zijn echte zomergroenten, maar ze hebben ongeveer vier maanden nodig om van zaad naar tomaat te gaan. Daarom moet je tomaten in Nederland binnen voorzaaien. En dat doe je het liefst rond eind maart. Als de vorst uit de grond is, kun je de voorgekweekte planten verhuizen naar de volle grond. Andere zomergroenten, zoals courgette, komkommer en pompoenen hoef je pas begin mei voor te zaaien.
10. Kruiden
Tuinkers, salie en peterselie zijn perfecte kruiden om vroeg in het jaar mee te beginnen. Tuinkers ontkiemt snel, dus je hoeft niet lang te wachten op resultaat. Je zaait het liefst tussen half februari en half april. Salie en peterselie zaai je voor vanaf maart en zet je in april in de grond. Na 6-8 weken kun je ervan oogsten. Het zijn beide fijne smaakmakers en salie is ook nog eens lekker als thee.
Tot slot een bonustip voor mensen met fruitgewassen in hun tuin: zaai vanaf half maart wat eetbare bloemen en kruiden in de buurt. Buiten dat het er leuk uitziet en weinig onderhoud vraagt, helpt het ook bijen te lokken. Die zorgen voor extra bevruchting en dus meer fruit in het najaar!
Twee jaar geleden werd het kale asfalt naast de kassen van Steck omgetoverd tot een prachtige moestuin. Inmiddels werken er vrijwilligers uit Overvecht, die in ruil voor hun inzet een deel van de oogst mee naar huis nemen.
Maar de groente vinden ook hun weg naar jouw bord. Als je hebt geluncht in ons tuincafe heb je waarschijnlijk ook Voedseltuingroenten gegeten. Tuincafé Noordertuin maakt namelijk dankbaar gebruik van een deel van de oogst. Dit is een mooie ontwikkeling: vrijwilligers en bezoekers kunnen hun eten direct zien groeien, zo lokaal als het maar kan. Zelfs nu, in de winter, kan er geoogst worden. Met name palmkool en boerenkool staan op het menu.
Boerenkool in de Voedseltuin
Plannen voor de toekomst
Maar Mark Verhoef, de coördinator van de Voedseltuin, wil meer. ‘Het idee van de oprichting van de Voedseltuin was altijd al met in ons achterhoofd: een Overvechts netwerk oprichten, zodat zoveel mogelijk groente de weg naar de wijk kan vinden. Daarom ben ik nu met mijn collega Caro op zoek naar allerlei initiatieven, groepen en organisaties die daaraan bij kunnen dragen.’
Nieuwe uitdagingen
Mark wil graag de hele wijk Overvecht van gezond voedsel voorzien. Dat kan direct afkomstig zijn uit een van de drie Voedseltuinen, maar in de toekomst misschien ook wel van lokale boeren of andere moestuinen die oogst opleveren. Om te zorgen dat die oogst zo veel mogelijk mensen kan bereiken, is hij in gesprek met verschillende locaties in Overvecht waar buurtbewoners mee kunnen eten. Uit die gesprekken blijkt enorm veel interesse voor een lokale oogst, maar ook nieuwe uitdagingen. Want een lokale oogst betekent ook een wisselend aanbod in groente.
‘Zo zijn we bijvoorbeeld in gesprek met Buurttafels in Overvecht, over de manier waarop ze meer gebruik kunnen maken van seizoensgroenten,’ vertelt Mark. ‘Alleen de afhankelijkheid van seizoensgroente zorgt voor wisselende oogst en dat vergt best wat creativiteit van de koks die daar werken. Om koken met seizoensgroente makkelijker te maken, is bijvoorbeeld het idee ontstaan om een “‘wijk-kookboek’” maken met recepten die bij het seizoensaanbod passen.’
Vrijwilligers hard aan het werk in de Voedseltuin bij Steck
Een voedselnetwerk in Overvecht
Om ervoor te zorgen dat gezond, vers, duurzaam en lokaal voedsel voor iedereen toegankelijk is, is het belangrijk dat lokale partijen samenwerken. Zodat biologisch voedsel uit de buurt bijvoorbeeld niet alleen te koop is bij duurdere winkels, maar juist ook beschikbaar is voor mensen met een kleinere portemonnee.
Daarom spreken Mark en Caro met lokale horecaondernemers, boeren, moestuineigenaren en diverse inwoners uit Overvecht om te kijken waar ruimte is voor samenwerking. ‘Aan het einde van de verkenning willen we de voedselstromen binnen de wijk zo veel mogelijk in kaart te brengen,’ zegt Mark.
Voedsel in de toekomst
Mark droomt van het oprichten van een coöperatieve supermarkt. Eentje die beheerd wordt door bewoners en lokale ondernemers en bevoorraad door lokale leveranciers. Door dat lokale beheer dient zo’n supermarkt niet de doelen van zo veel mogelijk geld verdienen, maar die van de wijk zo gezond mogelijk houden.
‘Het zou moeten gaan om een groter verhaal dan “wij verkopen eten omdat jij een lunch nodig hebt”,’ vertelt Mark. ‘Dat grotere verhaal moet zijn: ik verkoop lokaal eten uit Overvecht en omgeving rekening houdend met de wijk, de mensen, biodiversiteit en gezondheid.’
Meer weten of bijdragen?
Ben jij nou een creatieve kok, handige harry, of groene ondernemer met een hart voor duurzaam, lokaal en sociaal ondernemen? Of denk je op een andere manier bij te kunnen dragen aan een Overvechts voedselnetwerk, bijvoorbeeld door kennisdeling, donaties of arbeid? Laat het Mark en Caro weten! Mail naar info@voedseltuinovervecht.nl
Het werk in de Voedseltuin gaat ondertussen gewoon door. Nu het winter is, zie je daar nog niet zoveel groeien, maar straks in de lente explodeert het smakelijke groen de tuin uit.
Tuinieren alleen voor de volle grond? Zeker niet. Met potten en bakken creëer je je eigen groene oase op je balkon of dakterras, hoe klein dan ook. Vergeleken met tuinieren in de volle grond moet je bij potten iets meer je best doen om je planten succesvol te laten groeien en bloeien. In deze blog lees je 6 handige tips!
1. Zorg voor een goede waterhuishouding
Als je planten in de volle grond staan, kan het regenwater tijdens een plensbui vaak makkelijk de grond intrekken. Hierdoor staan planten niet te lang met hun wortels in het nat, wat het risico op wortelrot verkleint. Bij het bewateren van planten in potten moet je hier actief rekening mee houden. Geef je te veel, dan hoopt het water zich op bij de wortels. Geef je te weinig, dan verdrogen je planten. Kies bij het beplanten van je potten en bakken voor luchtige grond. Eventueel kun je wat perliet, rivierzand of grind toevoegen aan je potgrond om de afwatering te bevorderen.
Met potten en bakken voeg je al snel veel kleur en een zomerse vibe toe aan je balkon of dakterras
Gebruik altijd potten met een gat onderin, hierdoor kan overtollig water makkelijk weglopen. Bij een pot zonder gat is het verstandig om een laag hydrokorrels op de bodem te leggen. Dit voorkomt dat water te lang bij de wortels van je plant blijft staan. Merk je juist dat je planten (te) snel droog staan, dan kun je je pot (met gat) het beste op een schotel met wat water zetten zodat de grond van onderaf water kan opnemen zodra deze dreigt uit te drogen.
2. Zorg voor genoeg bodemvoeding
De eerste paar weken nadat je je planten in een pot hebt gezet, is er vaak nog weinig aan de hand. Maar na verloop van tijd worden veel planten slap, het blad wordt geel en de fut is er wel uit. De oorzaak? Een gebrek aan voeding en bodemleven. Iedere keer dat je water geeft, spoelen er nuttige voedingsstoffen weg uit de pot, die weer aangevuld moeten worden.
Geef in de lente en zomer dan ook wekelijks ecologische plantenvoeding tijdens je gietbeurt. Kijk op de achterkant van de verpakking voor de aanbevolen dosering. Daarnaast kun je er ook voor kiezen om compost toe te voegen. Dit geeft een langzamere afgifte van voedingsstoffen aan je planten. Lees ook eens de voedingstips voor potten van De Tuin op Tafel.
3. Let (extra) op tijdens warme dagen
De grond in potten verdampt snel, zeker op hete dagen. Dit komt doordat de wind vaak vrij spel heeft. Zorg ervoor dat de grond vochtig blijft op warme dagen. Het beste kun je hiervoor je planten ‘s ochtends water geven. In de avond beregenen kan ook, maar je hebt daarbij de kans dat de planten de hele nacht in de natte grond staan wat voor problemen kan zorgen. Snel ingrijpen terwijl de zon nog schijnt, mag natuurlijk ook. Verder zet je je planten het beste even uit de zon tijdens de warme middaguren. Zodra het weer wat afkoelt, kun je ze weer terugzetten in het zonnetje.
Wat goed helpt tegen verdroging, is het aanbrengen van een mulchlaag. Deze laag kan bestaan uit stro, cacaodoppen, vermalen gras. Ze houdt verdamping tegen waardoor de grond minder snel uitdroogt. Meer informatie over mulchen vind je op de handige pagina met tips van Velt.
Is je grond eenmaal uitgedroogd, dan neemt deze veel minder makkelijk water op. Je ziet dan vaak dat het water direct weer uit de pot loopt. Gebeurt dit, zet de pot dan een tijdlang op een schotel met water, zodat de aarde zich langzaam kan verzadigen.
Niet alleen standaard potten en bakken volstaan, je kunt zo creatief worden als je zelf wil. 🙂
4. Pas op met vorst
Niet alleen warme dagen kunnen uitdagend zijn, (plotselinge) winterse kou ook. De grond in potten koelt snel af en planten die niet winterhard zijn, lopen het risico om beschadigd te raken of erger. Ook hier kun je gelukkig wat aan doen. Met vliesdoek houd je de temperatuur net een paar graden hoger dan de buitenlucht. Een dikke mulchlaag van bijvoorbeeld stro kan ook helpen. Ook kun je vorstgevoelige planten laten overwinteren op een koele plek in huis, zoals een slaapkamer op het noorden. Zodra de kans op nachtvorst is geweken, zet je ze weer buiten. Doe dit wel geleidelijk. Meer weten over het beschermen van je planten tegen de vorst? IVN Natuureducatie schreef een blog vol met oplossingen.
5. Houd het schoon Ongedierte en schimmels komen ook voor bij planten in pot. Helemaal voorkomen kun je het niet, maar gelukkig is er iets aan te doen. Je potten goed schoonmaken voordat je er nieuwe planten inzet bijvoorbeeld. Hierdoor kunnen achtergebleven schimmels, dode plantenresten en larven van plagen hun slag niet slaan bij je nieuwe planten.
6. Experimenteer erop los
Succesvol tuinieren in potten en bakken is soms een uitdaging, maar vooral erg leuk! Het voordeel van potten is dat je ze makkelijk kunt verschuiven. Experimenteer er dus lustig op los en verander je balkon of terras met de seizoenen mee. Combineer voorjaars- en najaarsbloeiers, bollen en eenjarigen. Ga helemaal los op mooie kleurcombinaties en speel met hoogte. Let er wel altijd op dat je je planten op de juiste standplaats zet.
‘s Ochtends stap je je balkon op, je plukt verse kruiden voor in je thee en zelf geteeld fruit voor bij je ontbijt. Zie je het al voor je? Héérlijk toch? Het planten van een mini-voedselbos en groenten verbouwen op je balkon lijkt een hele uitdaging, maar het kan prima! In deze blog leer je wat je nodig hebt voor een voedselbos op postzegelformaat.
Wat is een voedselbos?
Een voedselbos is een ecosysteem van (deels) eetbare planten en gewassen, dat bestaat uit zeven tot negen lagen van kruiden en groenten, klimplanten, struiken, lagere en hogere fruitbomen. Als je de zeven lagen van een voedselbos goed inzet, beschermen de planten elkaar tegen de zon, bespaar je ruimte en zorgen de planten voor een natuurlijke airco op je balkon. Bovenal zorgt je voedselbos voor heerlijke oogst.
Hoe je zo’n eetbare tuin in de volle grond inricht, lees je in deze blog. Maar op een balkon heb je natuurlijk geen volle grond om de verschillende lagen groen in te zetten. Je maakt dan beter gebruik van bakken en potten. Op deze manier benut je de beperkte ruimte optimaal. Op een balkon kun je bovendien ook goed de hoogte in. Je planten hang je bijvoorbeeld op aan een pallet. Hieronder lees je nog meer tips om voluit te genieten van een voedselbosje op postzegelformaat.
Ook kruiden doen het goed op je balkon.
Wat kan ik planten in mijn ‘balkonbos’?
Allereerst is het belangrijk om te kijken hoeveel zon je op je balkon krijgt. In de (half)schaduw groeien andere planten dan in de volle zon. Bij weinig zon of ruimte kun je de bovenste lagen overslaan. Het is ook belangrijk dat de planten die je uitkiest goed gedijen in een pot. Laten we per laag eens bekijken wie zich thuis voelt op een balkon:
Laag 1 – Wortels en knollen
De aardpeer is zo’n knol die het in een ruime pot erg goed doet. Je plant aardperen in de winter of het voorjaar. In de herfst kun je deze nootachtige knol oogsten. In de tussentijd siert deze plant je balkon met kleine, gele zonnebloemachtige bloemen.
Laag 2 – Klimplanten
De exotische kiwi groeit gestaag in een pot. Daarbij heeft hij de volle zon nodig. Er is wel ondersteuning nodig om de kiwi in de juiste banen te leiden. Snoei deze woekeraar af en toe om de groei in te perken. De druif is ook een goede gegadigde als klimmer. Het is weliswaar een wat grotere uitdaging qua onderhoud, maar de druif voelt zich zeker net zo thuis op jouw balkon, mits je zon kan bieden.
Laag 3 – Bodembedekkers (0 tot 20 cm )
Spinaziezuring is een makkelijke bodembedekker die het goed doet in een pot. Hij groeit goed in de zon en ook in de halfschaduw heeft hij het naar zijn zin. Je kunt het jonge blad het hele jaar door oogsten. Ook postelein met zijn ondiepe wortels kan goed vertoeven op je balkon.
Laag 4 – Kruidlaag ( 20 – 100 cm)
Bij de kruidlaag heb je ruime keus. Bieslook, chocolademunt, citroenmelisse, citroenverbena en krulpeterselie doen het goed. Kies wel voor een plek in halfschaduw. Basilicum, oregano, rozemarijn, tijm, kerriekruid en salie gaan ook lekker in een pot, maar zij zien wel graag wat meer zon. Salie heeft een bijkomend voordeel: het is niet alleen voedzaam voor jou, maar bloeit ook lang en rijkelijk. Bovendien lokt dit kruid hommels en bijen.
Laag 5 – Struiklaag (kleine heesters, 1 tot 3 m)
Aan struiken voor op het balkon geen gebrek: (bos)aardbeien, vossebes, framboos en blauwe bes. Ze gedijen allen even goed. Houd ze in potten in de zon. De (doornloze) braam groeit graag tegen de muur voor nog wat extra warmte. Het enige nadeel aan braam is dat hij het vaak snel en goed naar zijn zin heeft, waardoor hij de rest kan overwoekeren.
Laag 6 – Tussenlaag (kleine bomen, grote heesters, 3 tot 8 m)
Een kleine boom op je balkon? Past dat wel? Jazeker! De eerder beschreven ‘patioboompjes’ zijn steeds meer verkrijgbaar. Denk aan kleine appelbomen en kersenbomen. Ook perzikbomen kunnen in een pot verder groeien. In de winter staan ze wel liever op een warm plekje. Dan moet je ze tijdelijk naar binnen halen of beschermen tegen het koude weer. Kwekerij Fruithof biedt mooie gezonde exemplaren aan. Je vindt ze in het buitenplantenassortiment van Steck.
Laag 7 – Kruinlaag (grote bomen groter dan 8 m)
Bij de kruinlaag gaat het om bomen die hoger dan acht meter worden. Deze laag kun je op je (kleine) balkon beter overslaan. Want deze ooit kleine kruinlaag is op een dag ineens best groot.
Stekkers
Bij Steck vind je een heel assortiment aan eetbare planten. Hier kun je met gemak je mini voedselbos komen vullen. Extra leuk is dat stadskwekerij Stekkers op het achterterrein zit. Je koopt hun eetbare planten rechtstreeks bij hen. Hun doel? ‘Planten zelf vermeerderen is onze missie. Zelf stekken en opkweken zonder gebruik van kunstmest en bestrijdingsmiddelen en met biologische potgrond.’
Kom langs bij Steck en Stekkers voor inspiratie, advies en de beste planten en materialen!
Niets leuker dan oogsten uit je eigen tuin(tje). Wie denkt dat je hiervoor grote lappen grond nodig hebt, heeft het mis. Ook op een klein stukje grond kun je een productieve eetbare tuin aanleggen. Zelfs een balkon of dakterras is geschikt. In deze blog laten we je in 6 handige stappen zien hoe je je eigen eetbare tuintje met vaste planten aanlegt.
1. Teken je tuin in
Voor je begint met het maken van een eetbaar tuintje is het slim om goed te kijken naar de plek waar je je (vaste) planten wilt laten groeien. Waar is er veel schaduw? Waar brandt de zon op het midden van de dag? Waar wil je nog makkelijk bij kunnen? Probeer een (grove) schets te maken van de ruimte die je hebt, dit helpt om een goed overzicht te maken. Geef hierop ook aan waar het noorden is.
Heb je geen stukje grond, maar wel ruimte voor een geveltuin? Denk dan eens aan een eetbare variant. Lees hier hoe je een geveltuin kunt aanleggen.
2. Zorg voor een goede bodem
Voordat je enthousiast planten in de grond gaat stoppen, is het belangrijk om je grond in optimale conditie te brengen. Door te composteren voeg je essentiële voedingsstoffen toe aan de bodem van je eetbare tuin, verbeter je de bodemstructuur en help je de bodemdieren op weg. Gebruik bij voorkeur eigengemaakte of biologische compost, hier zit doorgaans meer bodemleven in dan in commerciële compost.
Compost maak je gemakkelijk zelf met groenresten en geeft veel voeding aan je bodem
3. Kies geschikte soorten uit
Voor je begint met planten is het verstandig om te kijken naar je gemaakte schets. Als het goed is, weet je nu waar er veel zon is en waar juist schaduw. Lees je goed in over de groeibehoeftes van verschillende eetbare planten of laat je adviseren in het tuincentrum. Kijk ook eens bij tuinen in de buurt om te zien wat er zoal groeit.
Een aantal leuke en lekkere eetbare vaste planten zijn:
Heb je eenmaal een selectie gemaakt en in huis gehaald, zet de planten dan in hun pot op de plek die je in gedachten hebt. Is je indeling logisch? Blokkeert je appelboompje niet de zon voor je kruidenplanten? Probeer in gedachten een indeling van noord naar zuid voor je te zien, waarbij hoge planten noordelijk staan ten opzichte van de lagere planten. Zo krijgt elke plant het licht en de warmte die ze nodig heeft om te groeien.
4. Zet goede buren bij elkaar
Wil je echt het maximale uit je eetbare tuintje halen? Deel je tuin dan in volgens het principe van combinatieteelt. Hierbij zet je goede buren bij elkaar in je tuin om zo je planten optimaal gezond te houden. Je kunt hierbij ook prima eenjarigen met meerjarigen combineren. Hierdoor heb je minder last van lege stukken aarde in de winter, houd je je tuin(tje) het hele jaar door interessant en heb je minder last van invasief onkruid.
Frambozen en het vergeet-mij-nietje zijn bijvoorbeeld goede buren van elkaar. Net als petunia’s en smeerwortel zorgt het vergeet-mij-nietje ervoor dat wormpjes niet bij je frambozenplant komen. Afrikaantjes zijn ook handige buurplanten voor veel plantensoorten. Deze ‘stinkerds’ houden bijvoorbeeld aaltjes uit de buurt. Op de website van Houtwal vind je een uitgebreid overzicht van goede en slechte buurplanten.
Afrikaantjes houden plagen als aaltjes uit de buurt en trekken insecten aan
5. Lok bijen, hommels en vlinders je tuintje in
Een eetbare tuin is niet alleen aantrekkelijk voor jezelf, maar ook voor insecten. Met de juiste bloeiende planten geef je je tuintje extra kleur en zorg je voor nectar voor bijen, hommels en vlinders. Als beloning zorgen zij weer voor een bestuiving van je bloemen, wat vooral voor vruchtdragende planten als frambozen, aardbeien en bessen erg belangrijk is.
Echte insectenmagneten zijn bijvoorbeeld lavendel, salvia (salie), dahlia, geranium (o.a. ooievaarsbek), vingerhoedskruid, Toscaanse jasmijn, agastasche (dropplant), verbena (ijzerhard) en viooltjes. Plant ze tussen je kruiden en fruitplanten en laat de bijen, hommels en vlinders hun werk doen.
In de winkel vind je veel insectenlokkers, zoals hier de salvia, dahlia en geranium
6. Vergeet het onkruid niet
Ok, lang niet elk onkruid is welkom in je tuin. Zevenblad, klimop en kleefkruid kun je maar beter weren uit je eetbare tuin vanwege hun woekerende karakter. Toch zijn er ook een hoop nuttige onkruiden. Zo verbeteren brandnetels, heermoes en smeerwortel de structuur van je bodem met hun wortels. Veldzuring helpt zure grond te ‘ontzuren’ door zuur uit de bodem te onttrekken. En lupine, luzerne en wikke binden stikstof uit de lucht en zorgen zo voor een verbetering van verzuurde grond. En er zijn nog veel meer redenen om onkruid vooral niet te verwijderen.
Onkruiden kunnen veel betekenen voor je eetbare tuin en kunnen ook een smakelijke aanvulling zijn op je oogst. Van brandnetels maak je heerlijke soep of thee. Het blad van de weegbree kun je rauw eten, net als spinazie, of gebruiken als vitamineboost in een smoothie. Ditzelfde kun je ook met veldzuring doen. Meer voorbeelden van eetbare onkruiden vind je in de blog van I Love My Garden.
Onkruid is hartstikke veelzijdig en smakelijk
“Weeds are flowers too, once you get to know them”
A.A. MILNE
Eetbare planten op balkon of dakterras
Je hoeft niet over een tuin te beschikken om te kunnen oogsten van je eigen planten. Zo kun je frambozen en bessenstruiken prima in een pot planten. Er zijn ook steeds meer zogenaamde ‘patioboompjes’ verkrijgbaar: kleine, traaggroeiende fruitboompjes met relatief veel oogst voor in een pot. Ook kun je denken aan hangpotten, railing bakken en (staande) mini moestuinbakken. Vul de potten en bakken met goede kwaliteit potgrond en geef door het seizoen heen voldoende voeding of compost. Houd bij het kiezen van je planten rekening met de hoeveelheid zon en wind. In deze blog vind je specifieke tips voor het aanleggen van een voedselbos(je) op je balkon.
Advies nodig?
Uiteraard denkt ons team graag met je mee bij de aanleg van je eigen eetbare tuin(tje). Ook vind je bij Steck alle benodigde materialen als grond, plantjes en zaden.
Beheer cookie toestemming
Om de beste ervaringen te bieden, gebruiken wij technologieën zoals cookies om informatie over je apparaat op te slaan en/of te raadplegen. Door in te stemmen met deze technologieën kunnen wij gegevens zoals surfgedrag of unieke ID's op deze site verwerken. Als je geen toestemming geeft of uw toestemming intrekt, kan dit een nadelige invloed hebben op bepaalde functies en mogelijkheden.
Functioneel
Altijd actief
De technische opslag of toegang is strikt noodzakelijk voor het legitieme doel het gebruik mogelijk te maken van een specifieke dienst waarom de abonnee of gebruiker uitdrukkelijk heeft gevraagd, of met als enig doel de uitvoering van de transmissie van een communicatie over een elektronisch communicatienetwerk.
Voorkeuren
De technische opslag of toegang is noodzakelijk voor het legitieme doel voorkeuren op te slaan die niet door de abonnee of gebruiker zijn aangevraagd.
Statistieken
De technische opslag of toegang die uitsluitend voor statistische doeleinden wordt gebruikt.De technische opslag of toegang die uitsluitend wordt gebruikt voor anonieme statistische doeleinden. Zonder dagvaarding, vrijwillige naleving door uw Internet Service Provider, of aanvullende gegevens van een derde partij, kan informatie die alleen voor dit doel wordt opgeslagen of opgehaald gewoonlijk niet worden gebruikt om je te identificeren.
Marketing
De technische opslag of toegang is nodig om gebruikersprofielen op te stellen voor het verzenden van reclame, of om de gebruiker op een site of over verschillende sites te volgen voor soortgelijke marketingdoeleinden.
